اسبچه ی خزر

اندازه‌های بیومتریک:

           قد اسب‌های خزر ثبت شده در ICS  بین 100 تا 130 سانتی‌متر گزارش شده است. البته نمونه‌های کمتر از 100 سانتی‌متر هم دیده می‌شود اما به ندرت. باستان‌شناسان می‌گویند نخستین کاسپین‌ها قدی حدود 90 سانتی‌متر داشته‌اند. عوامل متعددی بر شاخص قد اسب‌های خزر مؤثرندکه وراثت مهمترین آن‌ها  است. غالباً والدین قد ‌بلند کره‌هایی بلند تولید می‌کنند. بعضی‌ها معتقدند قد در چندنسل متوالی زاد و ولد افزایش می‌یابد.در انگلیس شاخص مراقبت و تغذیه را در قد دخیل می‌دانند و معتقدند تغذیه مناسب و مراقبت بهتر موجب افزایش قد کاسپین ها تا بیش از 130 سانتی‌مترخواهد شد. اما قد اسبهای خزر به طورمتوسط 7/113 سانتی‌متر(11/2hand) می باشد. نکته قابل توجه در قد این است که به دلیل رشد سریع‌تر این نژاد نسبت به سایر اسب‌های دنیا،کاسپین‌ها در 18 ماه اول زندگی خود به حداکثر قدشان دست پیدا می‌کنند.

اندازه‌های بیومتریک اندام تا حدودی می‌توانند به عنوان شاخصی در شناسایی نژادهای اسب مؤثر باشند. اما در مورد اسب خزر به دلیل تنوع ژنتیکی بسیار زیاد که در فنوتیپ و بالطبع در اندازه‌های بدن ظهورمی‌یابد اندازه های بیومتریک دارای دامنه تغییر یا به اصطلاح انحارف معیار نسبتاً زیادی می‌باشد. ذیلاً میانگین چند پارامتر مهم آورده شده است. باید توجه داشت که این اعداد از اندازه‌گیری گله‌ای خاص – به نام پرسیکوس- حاصل شده است در صورتی که روزی هیچ اسب خزر ثبت نشده‌ای وجود نداشته باشد و این بیومتری برای جمعیت قابل قبولی از اسب‌های خزر صورت گیرد، اندازه دقیق این شاخص‌ها به دست خواهد آمد. 

 

توضیحاتی بیشتر: 

با تحقیقات انجام شده ثابت گردیده که اسبچه خزر جد تمامی اسبان موجود در دنیا بوده و حتی اسبان عربی که از قدیمی ترین اسبان دنیا می باشد از اسبچه خزر به وجود آمده اند• شاهان ایران باستان همچون کوروش و داریوش هخامنشی از شهامت و قدرت مانور این نژاد استفاده کرده آنها را به ارابه می بستند و به شکار شیر می رفتند• سالهای زیادی این نژاد منقرض اعلام شده بود تا اینکه خانم فیروز (لوئی الیزابت لیلین) در سفری که در سال 1965 میلادی در سواحل جنوبی دریای خزر در شهرستان آمل داشت، متوجه حضور تعدادی از بقایای این نژاد در آن منطقه گردید و از آنجا که این اسبچه ها در حوالی دریای خزر یافت شدند، نام کاسپین یا اسبچه خزر به آنها داده شد• از آنجا که اسبهائیکه قدشان از 142 سانتی متر به پایین باشد در کلاس پونی ها قرار می گیرند در ابتدا به آن کاسپین پونی اطلاق گردید• به طور کلی پونی هادارای بدنی قوی و اندامهای کوتاه و زمخت هستند، ولی اسبچه خزر از نظر خصوصیات بدنی هیچ تشابهی با پونی ها نداشته و کاملاً شبیه به کلاس اسبها می باشد، لذا به آن اسب مینیاتوری دریای خزر اطلاق گردید و اسبچه خزر به عنوان الگوی تیپ چهار پرورش اسب می باشند که قاعده دم آن بالاتر از حد معمول بوده و نیم رخ صورتش مقعر و کمرشان کمی گود می باشد• این اسب دارای خصوصیات رفتاری و جسمانی بسیار متفاوت از سایر تک سمیان می باشد• این اسب دارای یک دندان آسیائی اضافی در فک بالا بوده واختلاف قابل ملاحظه ای در شکل کتف دارد در فن استخوان آهیانه سر به شکل به خصوصی می باشد و استخوان پیشانی گنبدی شکل و سوراخ منخرین از حالت عادی کمی پایین تر بوده و استخوان حدقه چشم گشاد، گوشها کوچک و روی بینی مقعر می باشد• متوسط ضربان قلب 22 ضربه در دقیقه و تعداد تنفس 6 بار در دقیقه می باشد! این اسب دارای سم بسیار قوی، کوچک و بیضی شکل می باشد، به طوریکه حتی در مواقعی که روی خشن ترین زمین کار می کنند، نیازی به نعلبندی ندارند• این نژاد قادر است در کوهستان به سرعت حیرت انگیزی بدود و همچنین می تواند از موانع مرتفع و عریض به راحتی بپرد• و از آنجا که بسیار باهوش و همه فن حریف می باشد برای سوارکاری نوجوانان بسیار مفید است• این اسب بسیار دلیر بوده و به هیچ وجه در مقابل انسان از اندامهای دفاعی خود استفاده نمی کند• امروزه اسبچه ها برای سوارکاری نوجوانان در تمامی رشته های سوارکاری، حمل ارابه ها و انجام حرکات آکروباتیک در سیرکها به کار می رود• تعداد اسبچه های خزر موجود در دنیا تاکنون به700 رأس رسیده که متأسفانه از این تعداد، تنها 200 رأس آن در ایران موجود می باشد